Konsep Bid’ah Dalam Tafsir Al-Qurthubi

(Telaah Atas Tafsir Surah al-Hadid Ayat 27)

  • Nur Shadiq Sandimula IAIN Manado
  • Yusno Abdullah Otta Institut Agama Islam Negeri Manado
  • Usman Djamalullail Institut Agama Islam Negeri Manado
Keywords: Bid’ah, al-Hadid, Tafsir

Abstract

The issue of Bid'ah is a discussion that has often been debated among Muslims since ancient times until today. This is because there is still a vagueness of the concept of Bid'ah itself, the vagueness causes confusion in its application, giving rise to disputes among Muslims. The Qur'an as the most important source of concepts in Islam has basically drawn the concept of Bid'ah, especially found in QS. Al-Hadid [57]: 27. Therefore, the purpose of this study is to explore the concept of Bid'ah contained in the Qur'an. This research begins by analysing the word 'bid'ah' based on its root word, then defining the terminology of Bid'ah according to the scholars as a reference concept, and finally examining the interpretations of the scholars on the verse that discusses the concept of Bid'ah. The results of this study indicate that the exploration of the concept of Bid'ah based on QS. al-Hadid [57]: 27 illustrates the classification of the concept of Bid'ah which refers to its meaning in language, therefore in this verse, the Bid'ah performed by the perpetrators of Rahbaniyyah is actually considered praiseworthy with the reward (ajr), while the censure (dzamm) refers to those who do not maintain the practice as it should be. In conclusion, the Qur'an recognises the existence of good Bid'ah, as long as it does not contradict the religious texts.

References

Abd as-Salam, I. ad-D. (2000). Qawaid al-Ahkam fi Ishlah al-Anam, Juz 2. Dar al-Qalam.

Abdul Kadir, K. F., Embong, R., & Adam, F. (2015). Salah Faham Terhadap Konsep Bid ’ Ah Dalam Ketamadunan Masyarakat Islam. Proceedings of ICIC2015 – International Conference on Empowering Islamic Civilization in the 21st Century, September, 529–534. https://www.unisza.edu.my/icic/images/Fullpaper/62_-_Firdaus_Khairi_Abdul_Kadir.pdf

Abidin, A. Z. (2019). Ikhtilaf Al-Mufassirin: Memahami Sebab-Sebab Perbedaan Ulama Dalam Penafsiran Alquran. Jurnal At-Tibyan: Jurnal Ilmu Alqur’an Dan Tafsir, 4(2), 285–306. https://doi.org/10.32505/tibyan.v4i2.859

Al-Alusi, S. M. (n.d.). Tafsir Ruh al-Ma’ani. Ihya al-Turats al-Arabi.

Al-Andalusi, I. A. (2007). Al-Muharrar al-Wajiz fi Tafsir al-Kitab al-Aziz, Juz 8. Dar al-Khair.

Al-Arfaj, A. al-I. (2012). Mafhum al-Bid’ah wa Atsaruhu fi Idhthirab al-Fatawa al-Ma’ashirah Dirasah Ta’shilliyyah Tathbiqqiyyah. Dar al-Fath.

Al-Asqalani, I. H. (2001). Fath al-Bari, Juz 13. Maktabah Malik Fahd al-Wathaniyyah.

Al-Attas, S. M. N. (2018). The Concept of Education in Islam. Ta’dib International.

Al-Baihaqi, A. bin H. (n.d.). Manaqib al-Syafi’i, Juz 1. Maktabah Dar al-Turats.

Al-Bantani, M. N. (1997). Mirah al-Labid li Kasyf Ma’na al-Qur’an al-Majid. Dar al-Kutub al-Ilmiyyah.

Al-Fairuzabadi. (1992). Tanwir al-Miqbas min Tafsir Ibn Abbas. Dar al-Kutub al-Ilmiyyah.

Al-Farahidi, al-K. bin A. (2003). Kitab al-Ain, Juz 1. Dar al-Kutub al-Ilmiyyah.

Al-Ghumari, A. bin al-S. (2005). Itqan al-Shan’ah fi Tahqiq Ma’na al-Bid’ah. Maktabah al-Qahirah.

Al-Hanbali, I. R. (2004). Jam’ al-Ulum wa al-Hikam. Dar al-Salam.

Al-Jauzi, I. (1984). Zad al-Masir fi Ilm al-Tafsir, Juz 8. Al-Maktab al-Islami.

Al-Jawhari, I. bin H. (1984). al-Shihah Taj al-Lughah wa Shihah al-Arabiyyah, Juz 3. Dar al-Ilm li al-Malayin.

Al-Khaththabi, H. bin M. (1997). Ma’alim al-Sunan, Juz 5. Dar Ibn Hazm.

Al-Khazin, A. bin M. (2004). Lubab al-Ta’wil fi Ma’ani al-Tanzil, Juz 4. Dar al-Kutub al-Ilmiyyah.

Al-Laknawi, A. al-H. (n.d.). Iqamah al-Hujjah ala Anna Iktsar fi al-Ta’abbud Laysa bi Bid’ah. Muallafat al-Imam al-Laknawi.

Al-Mathar, H. bin A. (1999). Al-Bida’ wa al-Muhdatsat wa Ma La Ashla Lah. Dar Ibn Khuzaimah.

Al-Mawardi, A. al-H. (n.d.). Al-Nukat wa al-Uyun, Juz 5. Dar al-Kutub al-Ilmiyyah.

Al-Muzhhari, M. T. (2004). Tafsir Al-Muzhhari, Juz 9. Dar Ihya’ al-Turats al-Arabi.

Al-Nawawi, A. Z. (1994). Shahih Muslim bi Syarh al-Nawawi Juz 6. Muassasah Qurthubah.

Al-Qahthani, S. bin A. (1999). Nur al-Sunnah wa Zhulumat al-Bid’ah fi Dhau’ al-Kitab wa al-Sunnah. Maktabah Malik Fahd al-Wathaniyyah.

Al-Qurthubi, M. bin A. (2006). al-Jami’ li Ahkam al-Qur’an, Juz 20. Muassasah al-Risalah.

Al-Razi, F. (1981). Mafatih al-Ghayb, Juz 29. Dar al-Fikr.

Al-Sulaimani, A. U., & Al-Syakukauni, A. A. (2007). Qamus al-Bida’. Dar al-Imam al-Bukhari.

Al-Syathibi, A. I. (n.d.). al-I’tisham, Juz 1. Maktabah al-Tauhid.

Al-Tahanwi, M. A. (1996). Mawsu’ah Kashshaf Isthilahat al-Funun wa al-Ulum. Maktabah Lubnan Nasyirun.

Al-Thabari, M. bin J. (1994). Tafsir al-Thabari, Juz 7. Muassasah al-Risalah.

Al-Utsaimin, M. bin S. (2004). Tafsir al-Qur’an al-Karim. Dar al-Tsuraya.

Al-Zabidi, M. (1983). Taj al-‘Arus min Jawahir al-Qamus, Juz 1, 20. Mathba’ah Hukumah al-Kuwait.

Al-Zamakhsyari, J. A. Q. M. (1998a). Al-Kashshaf an Haqaiq Ghawamidh al-Tanzil wa Uyun al-Aqawil fi Wujuh al-Ta’wil. Maktabah Ubeykan.

Al-Zamakhsyari, J. A. Q. M. (1998b). Asas al-Balaghah. Dar al-Kutub al-Ilmiyyah.

Ali, W. Z. K. W., & Ismail, A. Z. (2020). Kisah Pemberantasan Bid’ah di Malaysia: Kajian atas Kitab Risalah Al-Azhari. Hanifiya: Jurnal Studi Agama-Agama, 2(2), 89–104. https://doi.org/10.15575/hanifiya.v2i2.7962

Anshari, Z. (2018). Konsep Bid’ah Hasanah (Perpspektif Maqashid Al-Syathibi dan Ibnu ‘Asyur). Jurnal Ilmiah Ilmu Ushuluddin, 17(1), 30. https://doi.org/10.18592/jiu.v17i1.1989

Anwar, M. (2020). Hadis Bid’ah dan Polemik Interpretasi di Masyarakat. Jurnal Al Ghazali Jurnal Kajian Pendidikan Islam Dan Studi Islam, 3(1), 47–73.

Araby, M. (2017). Menelisik Konsep Bid’Ah Dalam Perspektif Hadis. Jurnal Ilmiah Ilmu Ushuluddin, 15(1), 63. https://doi.org/10.18592/jiiu.v15i1.1071

As-Saqqaf, A. bin A. al-Q. (2018). Kullu Bid’ah Dhalalah. Muassasah al-Durar al-Saniyyah.

Asfiyak, K. (2020). Ikhtilaf al-Fuqaha’: Studi Akar Perbedaan Pemikiran Hukum Islam. Jurnal Ilmiah Ahwal Syakhshiyyah (JAS), 2(1), 51. https://doi.org/10.33474/jas.v2i1.6822

Asyur, I. (1984). Tafsir al-Tahrir wa al-Tanwir. Dar al-Tunisiyyah.

Atabik, A. (2017). Pengaruh Mazhab Mufassir Terhadap Perbedaan Penafsiran. Journal of Islamic Studies and Humanitites, 2(1), 55–77. https://doi.org/10.21580/jish.21.2516

Augusto Tamanini, P. (2017). The Ancient History and the Female Christian Monasticism: Fundamentals and Perspectives. Athens Journal of History, 3(3), 235–250. https://doi.org/10.30958/ajhis.3-3-4

Bābāyi, Y., Fahim, A.-R., Mosayebi, M., & Āghāsi, M. (2015). Monasticism from the Point of View of Christianity. Mediterranean Journal of Social Sciences, 6(6), 383–389. https://doi.org/10.5901/mjss.2015.v6n6s4p383

Baz, A. al-A. bin. (n.d.). Nur Ala al-Darb. Muassasah al-Syaikh Abd al-Aziz bin Baz al-Khairiyyah.

Baz, A. al-A. bin. (2014). Majmu’ Tafsir Ayat al-Qur’an al-Karim. Dar al-Qabas.

Fahamsyah, F. (2016). Bid’ah Hasanah dalam Perspektif Al-‘Izz Bin ‘Abd Al-Salam dan ‘Ali Bin Hasan Al-Halabi. Jurnal Al-Fawa’id STAI Ali Bin Abi Thalib Surabaya, VI(02), 117–138.

Faisal, M. Z. dan. (2019). Sikap Dan Etika Dalam Menghadapi Ikhtilaf Pendapat Mazhab Fiqih. Al-Qadha, 6(2), 12–20. https://doi.org/10.32505/v6i2

Faris, I. (1979). Mu’jam Maqayis al-Lughah, Juz 1. Dar al-Fikr.

Faris, I. (1986). Mujmal al-Lughah, Juz 1. Muassasah al-Risalah.

Hanafiah, M. G. (2020). Interaksi Sosial Terhadap Ahli Bidaah Menurut Kitab Sabil Al-Muhtadin. Al-Turath Journal of Al-Quran and Al-Sunnah, 5(2), 68–75.

Hanisah. (2020). Penafsiran Syekh al-Utsaimin terhadap Ayat-Ayat Bid’ah dalam al-Qur’an. At-Tbyan Journal Of Qur’an and Hadis Studies, 3(1), 70–84.

Jamroziak, E. (2021). The historiography of medieval monasticism: Perspectives from northern Europe. Religions, 12(7). https://doi.org/10.3390/rel12070552

Katsir, I. (1999). Tafsir al-Qur’an al-Azhim, Juz 8. Dar Thaibah.

Kodir, A. A. (2016). Sejarah Bid’ah: Ashhab Al-Hadith Dan Dominasi Wacana Islam Autentik Pada Tiga Abad Pertama Hijriyah. Wawasan: Jurnal Ilmiah Agama Dan Sosial Budaya, 1(2), 211–226. https://doi.org/10.15575/jw.v1i2.608

Ma’luf, L. (n.d.). Al-Munjid fi al-Qamus. al-Katsulikiyyah.

Manzhur, I. (1990). Lisan al-Arab, Juz 8. Dar al-Shadir.

Nazaruddin. (2017). Bid’ah Perspektif para Ulama. Al-Mabhats Jurnal Penelitian Sosial Agama, 2(2), 155–175.

Nurhadi. (2018). Bid’ah Hasanah Transaksi Ekonomi Islam (Terminologi Bid’ah Ulama). Jurnal Ilmiah Ekonomi Dan Bisnis, 15(2), 122–138.

Rachmadhani, F. (2020). Konsep Bid’ah Perspektif Muhammadiyah; Kajian Fatwa Majelis Tarjih dan Tajdid Muhammadiyah. Kalimah, 18(1), 77–102. http://dx.doi.org/10.21111/klm.v18i1.3433

Roller, M. R. (2019). A Quality Approach to Qualitative Content Analysis: Similarities and Differences Compared to Other Qualitative Methods. Forum Qualitative Sozialforschung, 20(3). https://doi.org/10.17169/fqs-20.3.3385

Sugara, R. (2019). Reinterpretasi Konsep Bid’Ah Dan Fleksibilitas Hukum Islam Menurut Hasyim Asyari. Asy-Syari’ah, 19(1), 37–48. https://doi.org/10.15575/as.v19i1.4029

Published
2024-12-23
How to Cite
Sandimula, N. S., Otta, Y. A., & Djamalullail, U. (2024). Konsep Bid’ah Dalam Tafsir Al-Qurthubi: (Telaah Atas Tafsir Surah al-Hadid Ayat 27). Basha’ir: Jurnal Studi Al-Qur’an Dan Tafsir, 4(2), 103-119. https://doi.org/10.47498/basha’ir.v4i2.3201